Termin uzależnienie odnosi się do nabytego stanu zaburzenia funkcjonowania układu nerwowego. Zjawisko to charakteryzuje stały bądź okresowy przymus wykonywania określonej czynności lub zażywania substancji psychoaktywnej, co w konsekwencji przekłada się na komfort codziennego życia.
Mówiąc o uzależnieniu, na myśli ma się zazwyczaj substancje takie jak narkotyki i alkohol, ale problem ten dotyczyć może także wielu innych zachowań, na przykład kompulsywnych zakupów, seksu i hazardu. Każda z czynności, nad których wykonywaniem traci się kontrolę i umiar, z czasem może przerodzić się w duży problem i wymagać odpowiedniego leczenia.
Powodów, przez które coraz większa liczba osób popada w uzależnienia, jest wiele. Przede wszystkim duży wpływ na wystąpienie u człowieka kompulsywnych zachowań ma sposób wychowania i wzorce, którymi otaczał się on od najmłodszych lat. Nie od dziś wiadomo, że dzieci pochodzące z rodzin, w których rodzice palą papierosy, zmagają się ze znacznie większą tendencją do zostania nałogowymi palaczami, niż rówieśnicy z domów, w których używki pojawiają się sporadycznie.
Ponadto, ryzyko to wzrasta także w przypadku trudnej sytuacji rodzinnej, takiej jak rozwód, przemoc domowa czy śmierć opiekuna – wówczas dzieci i nastolatkowie, szukając pośpiesznie jakiejkolwiek formy wsparcia, nie zwracają uwagi na jakość nawiązanej relacji, wpadając tym samym w złe towarzystwo i naśladując jego patologiczne zachowania. W ośrodkach leczenia uzależnień spotkać można również wielu dorosłych, dla których zapijanie smutków czy odurzanie się narkotykami to popularne formy próby ucieczki od kłopotów. Problem ten dotyczy wszystkich klas społecznych, a osoby bogate traktują tego typu zachowanie jako formę rozrywki, która z biegiem czasu przeistacza się nierzadko w środek, bez którego trudno im funkcjonować.
Przyczyną popadania w uzależnienia może być również chęć akceptacji i przypodobania się w danym gronie osób korzystających namiętnie z używek w ich różnej formie. Prowadzi to więc do częstego kontaktu ze szkodliwą substancją i przyczynia się do utrwalania niebezpiecznego nawyku.
