Bulimia – przyczyny, objawy i leczenie choroby

Bulimia to choroba (podobnie jak anoreksja), której podstawy tkwią w psychice. Polega ona na czasowych, impulsywnych napadach żarłoczności. Następuje całkowita utrata kontroli nad ilością spożywanego jedzenia – w trakcie ataku występuje przymus jedzenia, nad którym osoba chora nie może zapanować. Bulimicy czują głód nawet bezpośrednio po spożyciu posiłku, dlatego choroba jest często nazywana wilczym głodem, wilczym apetytem lub żarłocznością psychiczną. Badania potwierdzają, że występowanie tej choroby w ciągu ostatnich dekad zwiększyło się.

Bulimia dotyka najczęściej nastolatków oraz ludzi młodych ze sporą przewagą płci żeńskiej. Według literatury amerykańskiej nawet do 10% przypadków bulimii występuje w środowiskach uniwersyteckich (szczególnie jeśli wziąć pod uwagę częściowe objawy – bo pełen przebieg choroby dotyka ok. 1-2% młodych kobiet). Dokładna i precyzyjnie określona w danych częstość występowania zachorowań jest wręcz niemożliwa do podania z powodu ukrywania przez wielu chorych swoich dolegliwości. Szacuje się, że około połowa osób chorych na bulimię przebyła czas jadłowstrętu psychicznego (anoreksji).

Wiek młodzieńczy (między 12 a 14 rokiem życia), a następnie okres między 18 a 21 rokiem to moment w życiu, podczas którego często zdarzają się problemy z odżywianiem. W tych okresach mamy do czynienia z intensywną aktywnością hormonalną, dużym rozwojem fizycznym, ponadto następuje wzrost zainteresowań i myślenia abstrakcyjnego. Normuje się tożsamość psychoseksualna i indywidualna osobowość młodego człowieka.

Zmianom związanym z okresem dojrzewania może towarzyszyć spore rozchwianie emocjonalne. Pojawiają się różne aspekty buntu przeciwko np. rodzicom, szkole, zasadom. Uwaga młodej osoby koncentruje się na własnym wyglądzie i figurze. U dziewcząt stres związany z dojrzewaniem biologicznym jest znacznie większy, stąd prawdopodobnie częstsza zachorowalność na bulimię i anoreksję. Na problemy z odżywianiem cierpią najczęściej dziewczęta i młode kobiety, których praca i kariera wiąże się z przymusem utrzymania szczupłej figury i stałą kontrolą wagi ciała. Zagrożenie bulimii pojawia się wśród młodych tancerek, modelek, baletnic.

Dodatkowo wpływ na pojawienie się bulimii ma na pewno niska samoocena, odczuwanie niepokoju oraz lęku. Stany te łagodzone są przez gwałtowne ataki obżarstwa. Czynnikami wpływającymi na wystąpienie bulimii są również wszelkie stresujące wydarzenia życiowe (śmierć lub choroba bliskiej osoby, kłótnie itp.). Anoreksja i bulimia często pojawiają się w wyniku konfliktowych lub toksycznych relacji w rodzinie. Osoby cierpiące na bulimię traktują spożywanie jedzenia jak namiastkę miłości, której nie doznają w życiu. Człowiek samotny, niekochany, odrzucony zaczyna jeść, by wypełnić czymś negatywne uczucia.

W początkowym fazie bulimii chorzy zwykle zaczynają się odchudzać, bardzo ograniczają porcje jedzenia i ustalają dla siebie zakazy żywieniowe. Ograniczenie posiłków zaburza rytm przyswajania jedzenia w ciągu całego dnia, co powoduje, że uczucie głodu się pogłębia. Pacjentki podejmują różne próby, żeby oszukać głód, starają się odwracać uwagę od tej kwestii lub wypełniać żołądek na jakiś czas, np. dużą ilością płynów.

Wszystkie te sposoby i zabiegi oczywiście nie są skuteczne w dłuższym okresie głodzenia się. W efekcie pojawiają się momenty napadowego objadania się. Niestety powtarzające się ataki zaczynają wpływać na zwiększenie masy ciała, dlatego osoba cierpiąca na bulimię, mimo wielu prób odchudzania, utrzymuje się najczęściej w prawidłowej wadze (w przeciwieństwie do anoreksji, gdzie dochodzi do wygłodzenia i wyniszczenia organizmu).

Wszelkie próby zapominania o głodzie i angażowania się w inne intensywne działania, powodują, że napady objadania się zdarzają się głównie wieczorem i w nocy. Wtedy najczęściej chora osoba jest w domu, po skończonej szkole lub pracy.

Osoby chore na bulimię najczęściej widzą, że problem wymknął im się spod kontroli i zaczyna im towarzyszyć ogromny lęk przed przytyciem. Zaczynają się próby utrzymania niskiej wagi, stosowanie rygorystycznych diet oraz próby opanowania żarłoczności. Problem napadowego jedzenia jest najczęściej utrzymywany w tajemnicy przed bliskimi. Środowisko często bardzo długo nie orientuje się, że istnieje jakiś problem.

Strach przed przytyciem powoduje, że osoby z bulimią zaczynają oprócz głodzenia się, bardzo intensywnie ćwiczyć, uprawiają wyczerpujące sporty (gimnastykę, biegi itp.), często wywołują u siebie wymioty oraz zażywają duże ilości środków przeczyszczających i moczopędnych. Czasem osoba z bulimią po wymiotach czuje się tak dobrze, że znowu się przejada, by ponownie wywołać wymioty.

W bulimii często pojawia się depresja, stany niepokoju oraz utrudniony kontakt z rówieśnikami. Wywoływane wymioty mogą powodować różnego typu schorzenia w obrębie jamy ustnej (zapalenia dziąseł lub ubytki zębów). Dodatkowo następuje odwodnienie organizmu oraz zaburzenia w gospodarce elektrolitowej, więc pojawiają się zaburzenia pracy serca. W wyniku bulimii dochodzi czasem do uszkodzenia narządów wewnętrznych: nerek, jelit oraz do innych chorób: tężyczki, padaczki, osłabienia mięśniowego. W skrajnych przypadkach zaburzenia rytmu serca mogą prowadzić do śmierci.

Zdiagnozowanie bulimii nie sprawia zazwyczaj trudności, bo objawy są dość jednoznaczne. Warunkiem postawienia właściwej diagnozy jest ujawnienie wszystkich objawów przez pacjentkę. Bulimia może być ukrywana przez lata – powierzchownie życie osób chorych nie musi zmieniać się diametralnie. Wyniki badań są zaskakujące – zwykle mija około 5 lat od zachorowania do czasu zgłoszenia się chorego do lekarza. Oczywiście im wcześniej osoba z bulimią zgłosi się po pomoc, tym lepiej. Objawy nie zdążą się jeszcze utrwalić, krótki czas choroby chroni też najczęściej przed powikłaniami.

Zdiagnozowanie bulimii oparte jest na kilku objawach/kryteriach:

• powracające napady niepohamowanego jedzenia – całkowity brak kontroli tego stanu
• pojawienie się co najmniej dwóch ataków tygodniowo przez ostatnie 3 miesiące,
• reakcja na atak: późniejsze wywoływanie wymiotów oraz użycie środków przeczyszczających, wprowadzenie głodówki lub intensywnych ćwiczeń fizycznych,
• stała nadmierna troska o wygląd zewnętrzny i masę ciała.

Już przy pierwszych podejrzeniach, kiedy pojawiają się nieprawidłowości w organizmie, należy zawsze zgłosić się do lekarza. Lekarz postawi właściwą diagnozę oraz wdroży odpowiednie leczenie.

Bulimia to bardzo poważne zaburzenie i jako choroba jest trudna w leczeniu. Metodą stosowaną najczęściej w leczeniu bulimii jest psychoterapia, ponieważ problemy związane z jedzeniem oraz obsesje chorego na punkcie tego, by nie być otyłym, mają podstawę w zaburzonym obrazie własnej osoby.

Psychoterapia jest zawsze dostosowywana indywidualnie do zaawansowania choroby oraz jej specyfiki. Może trwać 2-3 miesiące, ale czasem nawet do dwóch lat. Psychoterapia polega na przekazywaniu strategii i metod radzenia sobie z sytuacjami stresowymi. Niekiedy zalecane są również leki przeciwdepresyjne.

Powyższe wiadomości dają jedynie ogólną wiedzę o chorobie, jaką jest bulimia. Dane tu opisane mają głównie funkcję informacyjną i w żaden sposób nie powinny zastępować profesjonalnej porady psychologa i lekarza. W razie problemów ze zdrowiem i jakichkolwiek wątpliwości należy niezwłocznie udać się do lekarza. Tylko wywiad lekarski (czyli zbadanie osoby zgłaszającej się) i przeprowadzenie badań mogą być gwarancją bezpiecznego leczenia.

Na podstawie: www.zdrowie.flink.pl/bulimia